Ονειροκρίτης

Το αλώνισμα παλιά

Η κατασκευή θημωνιάς
Μετά το θέρισμα του σταριού, οι γεωργοί έκαναν τα δεμάτια. Το δέσιμο των δεματιών γινόταν με αυτοσχέδιο σχοινί από καλάμι βρίζας. Έβρεχαν το χερόβολο της βρίζας για να μαλακώσει το καλάμι και στη συνέχεια το χρησιμοποιούσαν για το δέσιμο του δεματιού. Για το δέσιμο του δεματιού χρησιμοποιούσαν το φυσικό σχοινί από καλάμι βρίζας και ένα εργαλείο το κλέτσιο για να το στριφογυρίζουν και να το δένουν.
Τα δεμάτια μεταφέρονταν σε συγκεκριμένα μέρη πρώτα μέσα στο χωράφι όπου έκάναν τις δεματαριές και στη συνέχεια στο χώρο, όπου όλοι μαζί οι χωριανοί, έφτιαχναν κοντά κοντά τις θημωνιές. Οι θημωνιές είχαν σχήμα κυλινδρικό με έναν κώνο στην κορυφή. Όταν συγκέντρωναν τα δεμάτια από όλα τα χωράφια, ήταν έτοιμοι να αρχίσουν το αλώνισμα.


Αλώνισμα με τα βόδια και με άλογα

Το αλώνισμα ήταν η στιγμή της χαράς. Ο νοικοκύρης και η οικογένεια θα έπαιρναν τους καρπούς του κόπου όλης της χρονιάς. Μια διαδικασία που άρχισε από το όργωμα, το θέρισμα και τη μεταφορά θα τελείωνε.
Στη μέση του αλωνιού έμπηγαν έναν στύλο. Από εκεί έδεναν τα βόδια ή τα άλογα για να περιφέρονται μέσα στο αλώνι. Έπειτα καθάριζαν το αλώνι και έστρωνα τα δεμάτια. Ζευγάρωναν τα βόδια ή τα άλογα, τα έδεναν στον κεντρικό στύλο και όλα ήταν έτοιμα. Ένας νεαρός ή μια νεαρή κοπέλα, θα αναλάμβανε να οδηγεί τα ζώα γύρω από το αλώνι. Τα ζώα με το πάτημά τους έτριβαν το στάχυ και άρχιζε η διαδικασία να ξεχωρίζει ο σπόρος. Όταν τελείωνε το πάτημα, άρχιζε η διαδικασία του λιχνίσματος.
Το λίχνισμα γινόταν με τα δικράνια. Όταν ξεχώριζε το άχυρο από τον καρπό, χρησιμοποιούνταν σιγά σιγά τα καρπολόγια.
Όταν πια καθάριζε το σιτάρι, η βρίζα, το κριθάρι, η βρώμη από τα άχυρα, για να φύγουν τα υπόλοιπα άγανα χρησιμοποιούσαν το δερμόνι. Άρχιζε το δερμόνιασμα και από εκεί καθαρός πλέον ο σπόρος έμπαινε σε τσουβάλια για να γίνει η μεταφορά του στις αποθήκες.
Το άχυρο το έβαζαν σε δίχτυα και το κουβαλούσαν για να το αποθηκεύσουν στις αχυρώνες, όπου θα παρέμεινε μέχρις ότου χρησιμοποιηθεί το χειμώνα για τροφή των ζώων.
Το λίχνισμα στην αρχή με δικράνια και στο τέλος με καρπολόι

Εργαλεία για το αλώνισμα

Ο τρόπος αυτός του αλωνίσματος συνεχίστηκε και μετά τον ερχομό της πατώζας, για προϊόντα όπως το κριθάρι, η βρώμη, το καραμποτσιάκι και το ρόβι.
Λεξιλόγιο
Θημωνιά: Ειδική κωνική κατασκευή με δεμάτια.
Δεματαργιά: Μικρή θημωνιά στο χωράφι.
Δεμάτι: Δέμα από το προϊόν.
Χειρόβολο: Δέμα βρίζας.
Κλέτσιος: Εργαλείο για να δένουν τα δεμάτια.
Λίχνισμα: Εργασία για να ξεχωρίσουν το άχυρο και τα άγανα από τον καρπό.
Δικράνι: Εργαλείο για λίχνισμα στην αρχή, για να ξεχωρίσουν τα άχυρα.
Καρπολόγι: Εργαλείο για λίχνισμα, στο τέλος, όταν είχαν φύγει τα πολλά άχυρα.
Δερμόνι: Εργαλείο για να ξεχωρίσουν τα άγανα από τον καρπό.
Άχυρο: Το υπόλειμμα του καλαμιού.
Άγανο: το υπόλειμμα του σταχυού.
Πατώζα: Αλωνιστική μηχανή, πριν τις θεριζοαλωνιστικές.
http://www.delino.gr/

.