Ελληνιστικοί Τάφοι (Μεξιάτες)
Περιγραφή
Στα ανατολικά του χωριού Μεξιάτες και σε απόσταση 1 χλμ από το κέντρο του, βρίσκονται δίδυμοι τάφοι οι οποίοι χρονολογούνται τον 3ο αι. π.Χ. και ανήκουν στον λεγόμενο “Μακεδονικό τύπο”.
Κατασκευασμένος από λαξευμένους ορθογώνιους λιθόπλινθους και διαστάσεων 1,80 μήκος, 2,20 πλάτος και ύψος 2,10 μ.
Είναι μονού θαλάμου με παράλληλες κτιστές λίθινες κλίνες εκατέρωθεν του διαδρόμου, που ξεκινά από την είσοδο. Οι κλίνες καταλαμβάνουν όλο το μήκος του θαλάμου με διαστάσεις 1,80Χ0.75 και ύψος 0,60 μ. Διατηρεί σε πολλά σημεία του ασβεστοκονίαμα.
Μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τις εγκοπές στην εξωτερική ακμή της εισόδου για το κλείσιμο της θύρας η οποία ήταν λαξευτή μονολιθική πλάκα πωρόλιθου. Οι διαστάσεις του ανοίγματος της θύρας είναι 1,50Χ0,60 μ.
Στις δύο πλευρές της εισόδου σχηματίζονταν παραστάδες και δρόμος μήκους 3,50 μ. και πλάτους 1-1,50μ. οδηγούσε στη είσοδο του τάφου.
Η έδρασή του είναι σε αργολιθοδομή που περιβάλει και εξωτερικά τον θάλαμο μέχρι το ύψος του τόξου της στέγης, ενώ καλύπτονταν από τύμβο, του οποίου τα χώματα στήριζε λίθινος κυκλικός περίβολος.
Ο προσανατολισμός του είναι στον άξονα Β.Ν. με μικρή απόκλιση της εισόδου προς τα Β.Α.
Ο τάφος αυτού του τύπου ως παρόδιο μνημείο δεν είχε συγκεκριμένο προσανατολισμό, ακολουθώντας την κατεύθυνση του δρόμου κυρίως για ευκολία πρόσβασης.
Στα ανατολικά του χωριού Μεξιάτες και σε απόσταση 1 χλμ από το κέντρο του, βρίσκονται δίδυμοι τάφοι οι οποίοι χρονολογούνται τον 3ο αι. π.Χ. και ανήκουν στον λεγόμενο “Μακεδονικό τύπο”.
Η ανακάλυψη έγινε με τυχαίο τρόπο το 1980, κατά την
διάρκεια εργασιών ισοπέδωσης του αγρού, στον ελαιώνα ιδιοκτησίας Δ.
Καλτσά.
Το μηχάνημα (εκσκαφέας) προσέκρουσε στην στέγη του δυτικού τάφου στην οποία προξένησε ζημιές.
Η ανασκαφική έρευνα της ΙΔ' ΕΠΚΑ απεκάλυψε ότι πρόκειται για κτιστό
καμαροσκεπή τάφο, με χαρακτηριστικό τοξωτό υπέρθυρο από πωρόλιθο, το
οποίο υπαγορεύει την γραμμή του τόξου της στέγης.Κατασκευασμένος από λαξευμένους ορθογώνιους λιθόπλινθους και διαστάσεων 1,80 μήκος, 2,20 πλάτος και ύψος 2,10 μ.
Είναι μονού θαλάμου με παράλληλες κτιστές λίθινες κλίνες εκατέρωθεν του διαδρόμου, που ξεκινά από την είσοδο. Οι κλίνες καταλαμβάνουν όλο το μήκος του θαλάμου με διαστάσεις 1,80Χ0.75 και ύψος 0,60 μ. Διατηρεί σε πολλά σημεία του ασβεστοκονίαμα.
Μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τις εγκοπές στην εξωτερική ακμή της εισόδου για το κλείσιμο της θύρας η οποία ήταν λαξευτή μονολιθική πλάκα πωρόλιθου. Οι διαστάσεις του ανοίγματος της θύρας είναι 1,50Χ0,60 μ.
Στις δύο πλευρές της εισόδου σχηματίζονταν παραστάδες και δρόμος μήκους 3,50 μ. και πλάτους 1-1,50μ. οδηγούσε στη είσοδο του τάφου.
Η έδρασή του είναι σε αργολιθοδομή που περιβάλει και εξωτερικά τον θάλαμο μέχρι το ύψος του τόξου της στέγης, ενώ καλύπτονταν από τύμβο, του οποίου τα χώματα στήριζε λίθινος κυκλικός περίβολος.
Ο προσανατολισμός του είναι στον άξονα Β.Ν. με μικρή απόκλιση της εισόδου προς τα Β.Α.
Ο τάφος αυτού του τύπου ως παρόδιο μνημείο δεν είχε συγκεκριμένο προσανατολισμό, ακολουθώντας την κατεύθυνση του δρόμου κυρίως για ευκολία πρόσβασης.
Ευρήματα
Στο εσωτερικό, τόσο επάνω στις κλίνες όσο και στον διάδρομο, βρέθηκαν σωροί οστών και κτερίσματα.
Φαίνεται πως η χρήση του μνημείου συνεχίστηκε μέχρι και τον 3ο αι. μ.Χ. Το συμπέρασμα αυτό συνάγεται από την διαφορετική χρονολόγηση των αγγείων και από την κατάσταση που βρέθηκαν.
Στην δυτική κλίνη βρέθηκαν ένα κρανίο και διαταραγμένα οστά, τρεις δακρυδόχοι και ένα νόμισμα. Στην ανατολική βρέθηκαν επτά κρανία και σωρός οστών. Στον μεταξύ των κλινών χώρο βρέθηκαν τα υπόλοιπα κτερίσματα μαζί με μεγάλο αριθμό οστών, προφανώς από παραμερισμένες ταφές.
Τα υπόλοιπα ευρήματα του εσωτερικού του τάφου είναι τα εξής:
Μεγαρικός σκύφος με ερωτικές ανάγλυφες παραστάσεις
Μεγαρκός σκύφος με ανάγλυφα φυτικά κοσμήματα
Πέντε πινάκια όπου το ένα είχε έγκοιλο τετράγωνο με επιγραφή
Οκτώ δακρυδόχοι
Δύο μελαμβαφή λυχνάρια
Σώμα πυξίδας
Δύο μαλαμβαφείς κάνθαροι
Τέσσερις αρυτήρες
Δύο κυκλιόσχημοι μελαμβαφείς σκύφοι
Άωτο
Άβαφο κύπελλο
Τρεις λάγηνοι
Μικρή άβαφη πρόχους
Οξυπύθμενος άβαφος αμφορέας
Αμφορίσκος
Γυάλινη δακρυδόχος
Τμήμα σιδερένιας στλεγγίδας
Δέκα χάλκινα νομίσματα.
Ο χειριστής του εκσκαφέα βρήκε και παρέδωσε τα ακόλουθα αγγεία, για τα οποία η ακριβής τους θέση μας είναι άγνωστη:
Λύχνος με έκτυπη παράσταση Πήγασου στο δίσκο και επιγραφή ΟΝΗΣΙΦΟΡΟ στην βάση
Λύχνος με έκτυπη φυτική διακόσμηση στο δίσκο και επιγραφή ΘΕΑΓΕΝΟΥΣ στην βάση
Πινάκιο
Τρεις πρόχοι
Δύο αρυτήρες
Δακρυδόχος.
Έξω από την είσοδο βρέθηκαν:
Κεφάλι ανδρικού ειδωλίου
Τρεις δακρυδόχοι
Μελαμβαφής κάνθαρος.
Το 1982 ξεκίνησε η αναστήλωση του τάφου με την επισκευή της στέγης. Οι θολίτες λίθοι αναγνωρίστηκαν, συγκολλήθηκαν τα σπασμένα κομμάτια και επανατοποθετήθηκαν στην αρχική τους θέση, ολοκληρώνοντας την όψη του μνημείου στην σημερινή του μορφή.
Το 1985 βρέθηκε και ο έτερος τάφος σε απόσταση 0,70 μ στα ανατολικά, παράλληλος, και απόλυτα όμοιος σε κατασκευή, διαστάσεις, κατεύθυνση, μορφή και βάθος έδρασης.
Στο μεταξύ τους διάστημα παρεμβάλλεται γέμισμα από αργολιθοδομή η οποία καλύπτει τον χώρο ως την αρχή του τόξου της οροφής.
Ο τάφος βρέθηκε συλημένος. Τα οστά ήταν ελάχιστα, εντελώς διαλυμένα και διαταραγμένα.
Ευρήματα
Στο θάλαμο του τάφου βρέθηκαν:
Λίγα όστρακα
10 χάλκινα καρφιά
18 φύλλα από χρυσό στεφάνι
Δύο χρυσά περίαπτα
Τμήμα σιδερένιας ράβδου
Σιδερένιο μαχαίρι
Τμήμα σιδερένιου αντικειμένου
Δύο δακρυδόχοι.
Οι τάφοι είναι σύγχρονοι, καλύπτονταν από κοινό τύμβο και φαίνεται πως ήταν οικογενειακοί η ανήκαν στο ίδιο γένος.
Σήμερα... (2012)
Το μνημείο είναι σημασμένο και στις δύο κατευθύνσεις του δρόμου με μεγάλες πινακίδες και μία ακόμη υπάρχει δίπλα στο μνημείο το οποίο απέχει ελάχιστα μέτρα από τον ασφαλτόδρομο.
Η βλάστηση το κρύβει και μία παλιά και κακοποιημένη συρματόπλεκτη περίφραξη “προστατεύει” τους τάφους, που δίνουν την εντύπωση του προχειροσκαμένου και αφημένου στην τύχη του μνημείου.
Οι καιρικές συνθήκες με κύρια την διάβρωση και η φύση εν γένει φθείρουν το μνημείο.
Αυτό όμως που στο τέλος θα το καταστρέψει είναι η αδιαφορία.
Ελπίζω πως κάποια στιγμή θα βρεθούμε εκεί, δίνοντάς του την προσοχή και την φροντίδα που του αξίζει!
Γεώργιος Αθανασόπουλος
Βιβλιογραφία: Φ. Δακορώνια - Αρχαιολογικά Δελτία 35, 1980, Β – 37, 1982,Β – 40, 1985, Β
Πρακτικά 2ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας
Στο εσωτερικό, τόσο επάνω στις κλίνες όσο και στον διάδρομο, βρέθηκαν σωροί οστών και κτερίσματα.
Φαίνεται πως η χρήση του μνημείου συνεχίστηκε μέχρι και τον 3ο αι. μ.Χ. Το συμπέρασμα αυτό συνάγεται από την διαφορετική χρονολόγηση των αγγείων και από την κατάσταση που βρέθηκαν.
Στην δυτική κλίνη βρέθηκαν ένα κρανίο και διαταραγμένα οστά, τρεις δακρυδόχοι και ένα νόμισμα. Στην ανατολική βρέθηκαν επτά κρανία και σωρός οστών. Στον μεταξύ των κλινών χώρο βρέθηκαν τα υπόλοιπα κτερίσματα μαζί με μεγάλο αριθμό οστών, προφανώς από παραμερισμένες ταφές.
Τα υπόλοιπα ευρήματα του εσωτερικού του τάφου είναι τα εξής:
Μεγαρικός σκύφος με ερωτικές ανάγλυφες παραστάσεις
Μεγαρκός σκύφος με ανάγλυφα φυτικά κοσμήματα
Πέντε πινάκια όπου το ένα είχε έγκοιλο τετράγωνο με επιγραφή
Οκτώ δακρυδόχοι
Δύο μελαμβαφή λυχνάρια
Σώμα πυξίδας
Δύο μαλαμβαφείς κάνθαροι
Τέσσερις αρυτήρες
Δύο κυκλιόσχημοι μελαμβαφείς σκύφοι
Άωτο
Άβαφο κύπελλο
Τρεις λάγηνοι
Μικρή άβαφη πρόχους
Οξυπύθμενος άβαφος αμφορέας
Αμφορίσκος
Γυάλινη δακρυδόχος
Τμήμα σιδερένιας στλεγγίδας
Δέκα χάλκινα νομίσματα.
Ο χειριστής του εκσκαφέα βρήκε και παρέδωσε τα ακόλουθα αγγεία, για τα οποία η ακριβής τους θέση μας είναι άγνωστη:
Λύχνος με έκτυπη παράσταση Πήγασου στο δίσκο και επιγραφή ΟΝΗΣΙΦΟΡΟ στην βάση
Λύχνος με έκτυπη φυτική διακόσμηση στο δίσκο και επιγραφή ΘΕΑΓΕΝΟΥΣ στην βάση
Πινάκιο
Τρεις πρόχοι
Δύο αρυτήρες
Δακρυδόχος.
Έξω από την είσοδο βρέθηκαν:
Κεφάλι ανδρικού ειδωλίου
Τρεις δακρυδόχοι
Μελαμβαφής κάνθαρος.
Το 1982 ξεκίνησε η αναστήλωση του τάφου με την επισκευή της στέγης. Οι θολίτες λίθοι αναγνωρίστηκαν, συγκολλήθηκαν τα σπασμένα κομμάτια και επανατοποθετήθηκαν στην αρχική τους θέση, ολοκληρώνοντας την όψη του μνημείου στην σημερινή του μορφή.
Το 1985 βρέθηκε και ο έτερος τάφος σε απόσταση 0,70 μ στα ανατολικά, παράλληλος, και απόλυτα όμοιος σε κατασκευή, διαστάσεις, κατεύθυνση, μορφή και βάθος έδρασης.
Στο μεταξύ τους διάστημα παρεμβάλλεται γέμισμα από αργολιθοδομή η οποία καλύπτει τον χώρο ως την αρχή του τόξου της οροφής.
Ο τάφος βρέθηκε συλημένος. Τα οστά ήταν ελάχιστα, εντελώς διαλυμένα και διαταραγμένα.
Ευρήματα
Στο θάλαμο του τάφου βρέθηκαν:
Λίγα όστρακα
10 χάλκινα καρφιά
18 φύλλα από χρυσό στεφάνι
Δύο χρυσά περίαπτα
Τμήμα σιδερένιας ράβδου
Σιδερένιο μαχαίρι
Τμήμα σιδερένιου αντικειμένου
Δύο δακρυδόχοι.
Οι τάφοι είναι σύγχρονοι, καλύπτονταν από κοινό τύμβο και φαίνεται πως ήταν οικογενειακοί η ανήκαν στο ίδιο γένος.
Σήμερα... (2012)
Το μνημείο είναι σημασμένο και στις δύο κατευθύνσεις του δρόμου με μεγάλες πινακίδες και μία ακόμη υπάρχει δίπλα στο μνημείο το οποίο απέχει ελάχιστα μέτρα από τον ασφαλτόδρομο.
Η βλάστηση το κρύβει και μία παλιά και κακοποιημένη συρματόπλεκτη περίφραξη “προστατεύει” τους τάφους, που δίνουν την εντύπωση του προχειροσκαμένου και αφημένου στην τύχη του μνημείου.
Οι καιρικές συνθήκες με κύρια την διάβρωση και η φύση εν γένει φθείρουν το μνημείο.
Αυτό όμως που στο τέλος θα το καταστρέψει είναι η αδιαφορία.
Ελπίζω πως κάποια στιγμή θα βρεθούμε εκεί, δίνοντάς του την προσοχή και την φροντίδα που του αξίζει!
Γεώργιος Αθανασόπουλος
Βιβλιογραφία: Φ. Δακορώνια - Αρχαιολογικά Δελτία 35, 1980, Β – 37, 1982,Β – 40, 1985, Β
Πρακτικά 2ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου