Ακρόπολη Μελιταίας

Περιγραφή

   Η θέση της αρχαίας Μελιταίας, μιας από τις σπουδαιότερες πόλεις της Αχαΐας Φθιώτιδας προσδιορίζεται στα ανατολικά του σύγχρονου ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος της επαρχίας Δομοκού. Στις αρχαίες πηγές η πόλη αναφέρεται και ως Μελιτεία ή Μελίτη. Η ακμή της πόλης κλιμακώνεται από τον 5ο μέχρι και τουλάχιστον την Ρωμαϊκή εποχή.
  Ήδη από τον 5ο αι. π.Χ. η πόλη συνδεόταν φιλικά με τις Φερές, ενώ κατά τον 3ο αι. π.Χ. συνδέθηκε στενά με την Αιτωλική Συμπολιτεία. Σχεδόν συστηματικά ο ένας από τους δύο ιερομνήμονες που εκπροσωπούσαν την Αχαΐα Φθιώτιδα στη Δελφική Αμφικτιονία από τον 4ο εως και τον 2ο αι. π.Χ. προερχόταν από τη Μελιταία.
  Η πόλη ήταν ισχυρά οχυρωμένη με τείχος πάχους 3.80μ. περίπου. Χωριζόταν με εσωτερικό τείχος σε άνω και κάτω πόλη και στο ανώτερο σημείο δέσποζε η ακρόπολη. Όταν το 217 π.Χ. ο Φίλιππος ο `Ε επιχείρησε να την καταλάβει απέτυχε εξαιτίας του μεγάλου ύψους των τειχών της από τα οποία σήμερα σώζονται μόνο μερικά τμήματα σε χαμηλό ύψος. Η Μελιταία είχε στην επικράτειά της μια μεγάλη περιοχή, που κάλυπτε σε έκταση 462 τχλμ. Επίσης είναι από τις λίγες αρχαίες πόλεις, της οποίας τα σύνορά, βάση των επιγραφών, είναι γνωστά με μεγάλη ακρίβεια.

   Το 1971 πραγματοποιήθηκε στο χώρο της ακρόπολης της Μελιταίας ανασκαφική έρευνα, κατά την οποία ήρθε στο φως στωικό οικοδόμημα αποτελούμενο από εννέα επιμέρους διαμερίσματα, καθώς και δυο σχεδόν τετράγωνα δωμάτια. Από τον χαρακτήρα των κινητών ευρημάτων της ανασκαφής κυρίως δε από ενεπίγραφο βάθρο με αφιέρωση στον Ασκληπιό, το οικοδόμημα ταυτίστηκε με Ασκληπιείο.
  Η ταύτιση αυτή συνάδει και με την αρχιτεκτονική του στωικού κτιρίου, το οποίο θυμίζει τα εγκοιμητήρια των Ασκληπιείων της Επιδαύρου και της Κω, όπου οι ασθενείς «κατεκλίνοντο» και θεραπεύονταν. Στην ίδια κατεύθυνση δείχνει επίσης η διατήρηση φυσικού «χάσματος» σε βράχο εντός του ενός από τους τετράγωνους χώρους, δείγμα χθόνιας λατρείας, όπως είναι αυτή του Ασκληπιού. Επιπλέον, η επιλογή της τοποθεσίας κοντά σε πηγές νερού, στοιχείο απαραίτητο στη λατρεία του Ασκληπιού, ενισχύει περαιτέρω την άποψη για ταύτιση του χώρου με Ασκληπιείο.
  Ο ναός κατασκευάσθηκε πιθανόν στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. και λειτούργησε μέχρι και τη Ρωμαϊκή περίοδο. Αν και στις αρχαίες πηγές δε μαρτυρείται λατρεία του Ασκληπιού στη περιοχή, η Μελιταία βρίσκεται στον ευρύτερο Θεσσαλικό χώρο, σημείο γένεσης και διάδοσης της λατρείας του στην υπόλοιπη Ελλάδα. Παράλληλα σε μικρή απόσταση από την πόλη της Μελιταίας υπήρχε αποδεδειγμένη λατρεία του θεού, όπως επιβεβαιώνεται από την αποκάλυψη Ασκληπιείου στη Φάρσαλο και από τις αναθηματικές επιγραφές στον Ασκληπιό από τη Δημητριάδα και τις Φερές.

Πηγή: http://www.melitaia.gr/images/docs/iera_latreies.pdf