Ακρόπολη Εχίνου

Ιστορικό

  Η σημερινή πόλη του Αχινού είναι κτισμένη στα ερείπια του αρχαίου Εχίνου ή Εχινούντος. Η προνομιακή θέση της, σε ένα ύψωμα στους πρόποδες της Όθρυος, σε μικρή απόσταση από τις βόρεις ακτές του Μαλιακού κόλπου, συνέβαλε στη συνεχή κατοίκησή του από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα.
  Οι αρχαιότερες γραπτές μαρτυρίες για την πόλη ανάγονται στον 5ο αι. π.Χ. Κατά τον Δημοσθένη, ο Εχίνος ιδρύθηκε από τους Θηβαίους την περίοδο της θηβαϊκής ηγεμονίας, στην πραγματικότητα όμως θα πρέπει να επεκτάθηκε ο οικισμός, ο οποίος υπήρχε από το 5ο αι. π.Χ. Ενδεικτική για τη σημασία της πόλης στη διάρκεια του 4ου αι. π.Χ. είναι η ισότιμη συμμετοχή της στο αμφικτυονικό συνέδριο των Δελφών με δύο ιερομνήμονες. Όταν ο Φίλιππος επενέβει στα πράγματα της νοτίου Ελλάδος, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική σημασία της πόλης, την απέσπασε από τους Αχαιούς Φθιώτες και την παραχώρησε στους Μαλιείς, ώστε να διευκολύνει τη διέλευσή του από τις Θερμοπύλες. Τον 3ο αι. π.Χ. εντάσσεται, όπως και όλη η νότιος Θεσσαλία, στο κοινό των Αιτωλών και περί τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. καταλαμβάνεται από τους Ρωμαίους.
  Τα αρχαιότερα ίχνη κατοίκησης στην περιοχή του Αχινού ανάγονται στη Μέση Εποχή του Χαλκού.Το πρώτο ανασκαφικά τεκμηριωμένο εύρημα μυκηναϊκών χρόνων είναι ένας κιβωτιόσχημος τάφος, που περιείχε αγγεία της Υστεροελλαδικής ΕΙΙΒ περιόδου.
  Οσον αφορά τους ιστορικούς χρόνους σώζεται ορατό τμήμα του αρχαίου τείχους της ακρόπολης και της κάτω πόλης. Η οχύρωση χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ., ενώ έχουν γίνει μετασκευές στην εποχή του Ιουστινιανού. Το Κλασικό-Ελληνιστικό νεκροταφείο (4ος έως 1ος αι. π.Χ.) ανασκάπτεται από την Εφορεία στα πλαίσια των σωστικών ανασκαφών της περιοχής.

 Περιγραφή
  Στο ύψωμα, βόρεια του ομώνυμου οικισμού, βρίσκεται η τειχισμένη ακρόπολη του 4ου αι. π.Χ. Τα τείχη είναι κατασκευασμένα κατά το ισόδομο ορθογώνιο σύστημα. Η οχύρωση ανήκει στην ομάδα των οχυρωματικών έργων τα οποία κατασκευάστηκαν στην εποχή της θηβαϊκής ηγεμονίας από τον Επαμεινώνδα για τον έλεγχο των θαλασσίων περασμάτων. Στο πέρασμα των αιώνων τα τείχη δέχτηκαν πολλές προσθήκες και επισκευές μετά από καταστροφές, κυρίως από σεισμούς, κατά τον 5ο και 3ο αι. π.Χ., τον 3ο και τον 6ο μ.Χ. Η σπουδαιότερη επέμβαση στα τείχη έγινε στην εποχή του Ιουστινιανού.
  Ο οχυρωματικός περίβολος της ακρόπολης επιστέφει τον ανατολικότερο από τους δύο λόφους. Ο ανατολικός πύργος του τείχους διατηρείται σε καλή κατάσταση. Στα βόρεια σώζονται μόνο διάσπαρτοι ογκόλιθοι. Ο περίβολος της ακρόπολης συνδέεται με το τείχος της κάτω πόλης, το οποίο περιέβαλε μόνο το λόφο της ακρόπολης και όχι και τον δυτικό χαμηλότερο λόφο της νεκρόπολης. Η αποκάλυψη δημοσίων οικοδομημάτων στο μέσον της νότιας πλαγιάς του λόφου της ακρόπολης, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι εδώ θα πρέπει να βρισκόταν το κέντρο της πόλης από τους ελληνιστικούς μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους (3ος π.Χ. - 3ος αι. μ.Χ.). Ένα από αυτά ήταν μνημειώδες διώροφο οικοδόμημα του τέλους του 4ου αι. π.Χ. που καταστράφηκε πιθανότατα από το σεισμό του 3ου αι. π.Χ. και από το οποίο προέρχεται αναθηματικό ανάγλυφο με παράσταση θυσίας-ευχαριστίας μιας μητέρας προς τη θεά Άρτεμη Ειλειθυία. Σημαντικό εύρημα αποτελεί η αποκάλυψη ενός ηρώου ρωμαϊκών χρόνων, που καταστράφηκε από σεισμό τον 3ο αι. μ.Χ. Στη νότια πλαγιά του λόφου της ακρόπολης, βρέθηκαν λείψανα πολλών κατοικιών και άλλων οικοδομημάτων ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων.
  Στο δυτικό χαμηλό λόφο αλλά και στο πεδινό τμήμα στα νότια της Περιεφερειακής Εθνικής Οδού Λαμίας-Βόλου, αποκαλύφθηκαν πολλά τμήματα του νεκροταφείου του Εχίνου. Η ταφική χρήση του χώρου ξεκινά από τον 5ο αι. π.Χ. και συνεχίζεται μέχρι τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Οι πλειονότητα των τάφων ανήκει στους ελληνιστικούς χρόνους (2ο και 1ο αι. π.Χ.). Επικρατέστερος τύπος τάφου είναι ο κιβωτιόσχημος και ακολουθούν οι λαξευτοί θαλαμωτοί, οι κεραμοσκεπείς και οι απλοί λάκκοι. Η χρήση των θαλαμοειδών τάφων κλιμακώνεται από τον 3ο αι. π.Χ. μέχρι τον 1ο μ.Χ.

Έ. Καράντζαλη, αρχαιολόγος
Πηγή: http://odysseus.culture.gr/h/3/gh352.jsp?obj_id=5602